Znajomość faz rozwojowych winorośli niezbędnym elementem efektywnej ochrony

Znajomość FAZ ROZWOJOWYCH WINOROŚLI jest obecnie niezbędnym elementem służącym do precyzyjnego określania terminów stosowania środków ochrony roślin. W celu unifikacji zaleceń szczegółowe określanie poszczególnych stadiów podaje się według standardowo opracowywanych skali. Na świecie funkcjonują przynajmniej 3 takie skale: Baggioliniego, Einchorna-Lorenza oraz tzw. skala BBCH.

Określenie faz rozwojowych według Baggiolinego jest najprostsze ponieważ w bardzo ogólny sposób uwzględnia wyłącznie najważniejsze elementy rozwoju roślin jak: okres spoczynku zimowego, pękanie pąków, najważniejsze etapy rozwoju liści itd. Tymczasem skala Einchorna – Lorenza a w szczególności BBCH stanowią silne rozwinięcie faz według Baggioliniego i w bardzo szczegółowy sposób uwzględniają specyficzne okresy zarówno w wegetatywnym jak i generatywnym rozwoju winorośli.

W literaturze światowej najczęściej spotyka się określanie faz rozwojowych na podstawie założeń zaproponowanych w skali Einchorna-Lorenza, która była tworzona przede wszystkim z myślą o winorośli. Z kolei skala BBCH (od Bayer, BASF, Ciba-Geigy and Hoechst ??) jest niejako oficjalnym kodem służącym do określania rozwoju (także innych roślin) stosowanym w Unii Europejskiej z uwagi na znaną wszystkim dążność tej Instytucji do maksymalnej normalizacji. Na jej podstawie wykonywane są wszelkie badania dotyczące rejestracji środków ochrony roślin. Należy uczciwie przyznać, że jest to najbardziej szczegółowa z wszystkich stosowanych skal ,choć dla celów praktycznych, miejscami wydaję się być zbyt szczegółowa. Nie zmienia to w niczym faktu, że w najbliższej przyszłości wszelkie terminy zabiegów wykonywanych w Polsce, a w szczególności te dotyczące stosowania fungicydów, powinny uwzględniać fazy opisane w którejkolwiek ze stosowanych skali. Ich przydatność, w kontekście opracowywania przyszłych zaleceń, polega w dużej mierze na ograniczeniu określania terminów zabiegów według mało znaczących i nie przystających do dzisiejszej wiedzy, dat kalendarzowych.

Fazy rozwojowe w skali Einchorna-Lorenza	Fazy rozwojowe w skali BBCH

01 Spoczynek zimowy: łuski pąków zimowych mniej lub bardziej zamknięte	00 Spoczynek zimowy: pąki zimowe spiczaste do zaokrąglonych, jasno lub ciemno brązowe w zależności o odmiany; łuski pąków mniej lub bardziej zamknięte
02 Nabrzmiewanie pąków: pąki rozwijają się wewnątrz łusek
03 Faza wełnistego pąka: wyraźnie widoczny, brunatno-biały pąk	01 Początek nabrzmiewania pąków; pąki rozwijają się wewnątrz łusek
05 Pękanie paków: widoczne pierwsze zielone pędy	02 Koniec nabrzmiewania pąków: pąki nabrzmiałe ale jeszcze nie zielone
05 Faza wełnistego pąka: widoczny wełnisty, brunatny pąk
07 Początek pękania pąków: pierwsze zielone pędy ledwie widoczne
08 Pękanie pąków: pierwsze zielone pędy dobrze widoczne
07 Widoczny pierwszy rozwinięty liść formujący się z dala od pędu	11 Widoczny pierwszy rozwinięty liść formujący się z dala od pędu
09 Rozwinięte dwa do trzech liści	12 2 liście rozwinięte
12 Rozwinięte pięć do sześciu liści; dobrze widoczne kwiatostany	13 3 liście rozwinięte
15 Wydłużanie się kwiatostanów; kwiaty nierozwinięte, zebrane razem w kępki	1n. n-te liście rozwinięte (14,15,16,17,1 aż do …
17 Kwiatostany w pełni rozwinięte; dobrze widoczne pojedyncze kwiaty	19 9 i więcej rozwiniętych liści
53 Kwiatostany dobrze widoczne
55 Wydłużanie się kwiatostanów; kwiaty nierozwinięte, zebrane razem w kępki
57 Kwiatostany w pełni rozwinięte; dobrze widoczne pojedyncze kwiaty
19 Początek kwitnienia; odrywają się pierwsze kołpaczki	60 Pierwsze kołpaczki odrywają się od dna kwiatowego
21 Faza wczesnego kwitnienia; 25% kołpaczków odpadło	61 Początek kwitnienia; odpadło 10% kołpaczków
23 Pełnia kwitnienia: odpadło 50% kołpaczków	62 Odpadło 20% kołpaczków
25 Faza późnego kwitnienia: odpadło 80% kołpaczków	63 Faza wczesnego kwitnienia; 30% kołpaczków odpadło
64 Odpadło 40% kołpaczków
65 Pełnia kwitnienia: odpadło 50% kołpaczków
66 Odpadło 60% kołpaczków
67 Odpadło 70% kołpaczków
68 Odpadło 80% kołpaczków
69 Koniec kwitnienia
27 Zawiązywanie owoców: młode zawiązki owoców zaczynają nabrzmiewać; widoczne pozostałości kwiatów	71 Zawiązywanie owoców: młode zawiązki owoców zaczynają nabrzmiewać; widoczne pozostałości kwiatów
29 Jagody małe: grona zaczynają się zwieszać	73 Jagody małe: grona zaczynają się zwieszać
31 Jagody wielkości ziarna grochu; grona wyraźnie zwieszają się	Jagody wielkości ziarna grochu; grona wyraźnie zwieszają się
33 Początek twardnienia jagód	77 Początek twardnienia jagód
78 Stwardniała większość jagód
35 Początek dojrzewania jagód: początek przebarwiania się owoców tzw faza „veraison“	81 Początek dojrzewania jagód: początek uzyskiwania przez jagody specyficznego dla danej odmiany koloru
38 Faza dojrzewania jagód do zbioru	83 Utrwalanie wybarwienia jagód
85 Mięknięcie jagód
89 Dojrzewanie jagód do zbioru
41 Okres po zbiorach, koniec dojrzewania drewna (drewnienia łozy)	91 Okres po zbiorach, koniec dojrzewania drewna (drewnienia łozy)
43 Początek opadania liści	92 Początek przebarwiania się liści
47 Koniec opadania liści	93 Początek opadania liści
95 Opadło 50% liści
97 Koniec opadania liści
99 Produkt ostateczny ( czyli grona i ich dalszy los)

Graficzne przedstawienie faz rozwojowych w skali Einchorna_Lorenza
(rysunek pochodzi z Compendium of Grape Diseases wydawnictwa
American Phytophatology Society str. 5